Μακεδονία
Στη Δυτική Μακεδονία διακρίνονται δύο κύριες κατηγορίες βάσει της μελωδικής, ρυθμικής και χορευτικής πραγματικότητας. Η μία είναι αυτή των ορεινών, νοτίων και δυτικών, περιοχών του Ολύμπου που μοιάζει με το Θεσσαλοηπειρώτικο ύφος τραγουδιών, χορών και ρυθμών και η άλλη είναι των πεδινών και αστικών περιοχών της Πιερίας, της Ημαθίας και της Φλώρινας, με καθαρά τοπικό χαρακτήρα. Στα χωριά της Κεντρικής Μακεδονίας, εκτός από τους ντόπιους, κατοικούν και πρόσφυγες από τον Πόντο, την ανατολική Ρωμυλία, τη Μακεδονία, καθώς και Βλάχοι. Όλες αυτές οι ομάδες "χρωματίζουν", όπως είναι φυσικό, με το δικό τους τρόπο την χορευτική παράδοση της περιοχής. Η Ανατολική Μακεδονία συναγωνίζεται στη μουσικό-χορευτική παράδοση τη Δυτική και Κεντρική. Τα ορεινά συγκροτήματα της Χαλκιδικής, του Παγγαίου και των Κεδρυλίων, αποτέλεσαν και αποτελούν πηγή ποικίλων μοτίβων τα οποία, παρ’ όλες τις σημειούμενες αναπόφευκτες μεταβολές, παρακολουθούν τη ζωή στην εξέλιξή της.
"Μακεδονία ξακουστή"
Το γεγονός ότι η Μακεδονία είναι ένα μεγάλο, σε έκταση, γεωγραφικό διαμέρισμα έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρούνται διαφορετικά χορευτικά μοτίβα και το ύφος να εναλλάσσεται ανάλογα την περιοχή. Ωστόσο, κυρίως στην κεντρική και δυτική Μακεδονία, κοινό στοιχείο αποτελεί η έντονη κίνηση και ρυθμός καθώς και το “ανάλαφρο” πάτημα των χορευτών.
Στις περιοχές αυτές ο πρωτοχορευτής έχει την ευθύνη της χορευτικής ομάδας, την οποία μπορεί να οδηγήσει κατά βούληση, διαγράφοντας διάφορα χορευτικά σχήματα έξω από την αυστηρά καθορισμένη και σχηματοποιημένη κυκλική μορφή. Στο χέρι κρατά μαντήλι που το κουνά ελεύθερα, σύμφωνα με το ρυθμό, ή το κουνά μεταδίδοντας μηνύματα απόλυτης συμμετοχής στους υπόλοιπους χορευτές.
Σε ορισμένους χορούς, ο πρωτοχορευτής οδηγεί την ομάδα σε λαβυρινθικές σχηματοποιήσεις (π.χ. γκάιντα, ντούσκο, μποέμ’τσα κ.α.), όπου ανάλογα με το χορό παρατηρείται και διαφορετική λαβυρινθική απεικόνιση. Φαίνεται πως τα σχήματα αυτά, μεταφέρουν στοιχεία μύησης αρχαίων μυστηρίων, όπου ο μιμούμενος μάθαινε για το ανώδυνο πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο, για την προστασία των ζωντανών από τους νεκρούς, των νεκρών από τα αόρατα πνεύματα, για τη διαδικασία της γονιμικής ιερουργίας κ.ά.
Διδασκόμενοι χοροί
Κεντρική Μακεδονία (112)
- Άιντιν – Ν Σερρών
- Αντικριστός Γ'
- Αντίπερα - Βλαχόφωνοι Σερρών
- Απάνου στην τριανταφιλιά
- Απόψε δεν κοιμήθηκα – Καταλώνια Πιερίας
- Αραπάκι ή Αράπ χαβασί Σερρών
- Αρναούτα - Σερρών
- Βαρούν νταουλαρί - Φλάμπορο Σερρών
- Γαλάζια Περιστέρα - Νικήσιανη
- Γαλάζιος πετεινός - Πυλαία Θες/κης
- Γερακίνα - Νιγρίτα Σερρών
- Γιαντσίσκα - Επισκοπή Νάουσας
- Γκάιντα - Πετριτσίου
- Γκάιντα - Ρουμλούκι
- Γκέϊκος - Ρουμλούκι
- Δαχτυλίδια
- Δερβέναγας – Βλάχων Σερρών
- Δημητρούλα - Ρουμλούκι
- Διπλός Συρτός Ιερισσού
- Ελένη κάθονταν – Μελινικίτσι Σερρών
- Ένα κι ένα – Σερρών
- Ένας κοντός κοντούτσικος – Χαλκιδικής
- Ζάικο - Επισκοπή Νάουσας
- Ζαλιστός
- Ζαχαρούλα - Βλαχόφωνοι Σερρών
- Καγκελευτός
- Καμπάνα μωρέ μήτρο - Ορεινή Σερρών
- Καπανταιδικο – Άσσηρος Θες/κης
- Καραγιουσούφ (Ρουμλούκι)
- Καρατζόβα - Αλεξάνδρεια Ημαθείας
- Κάτω στην άσπρη πέτρα - Βλαχόφωνοι Σερρών
- Κιαζίμ - Ρουμλούκι
- Κόρη Ελένη
- Κόρη μι παρήγγειλε (Πολύγυρου Χαλκιδικής)
- Λα πόμλου ντι νίγκα μάρε – Βλάχων Σερρών
- Λενιώ – Άσσηρος
- Λεωνίδας – Βλάχων Σερρών
- Λισσάβω - Γουμένισσα Κιλκις
- Λυπιρίδα - Ρουμλούκι
- Μαγκουσταρ χαβασι - Ηράκλεια Σερρών
- Μακεδονικός: Μακεδονία Ξακουστή
- Μακρινίτσα
- Μάρενα - Επισκοπή Ημαθίας
- Μαρίας ή Κερά Μαρία
- Μελικές - Νάουσας
- Μήλο μου κόκκινο
- Μηλούδα (Πολύγυρου Χαλκιδικής)
- Μουσταμπέϊκο - Νάουσα
- Μπάη αποστόλης - Γουμένισσα
- Μπαιντούσκα Βαμβακόφυτο
- Μπαιντούσκα ζευγαρωτή - Ορεινή Σερρών
- Μπαιντούσκα Λουτρακίου - Πέλλα
- Μπαϊντουσκίνο
- Μπέλα Ολυμπία - Γουμένισσα
- Μπιλίτικος (Λιτόχωρο) Πιερίας
- Μποέμτα ή μπο’ί’μτσα – Ρουμλούκι
- Μωρα’ί’τικο – Ξηρολίβαδο Βερμίου
- Ναστρίτζινι (Τούρκα Νιβέστα)
- Νιγρίτα χαβασί (Μελενικίτσι Σερρών)
- Νιζάμικος Νάουσας
- Νικολός
- Ντάι λίρι ντάι φράνκι – Κιλκις
- Ορμανλί – Βαμβακόφυτο Σερρών
- Οσμάν Πασσά (Θεσσαλονίκης)
- Παναγιώτα - Δρυμού Θεσ/κης
- Παπαδιά
- Παπαδοκόρη (Ποπόβα Κέρκα)
- Παρτάλος
- Πατινάδα - Νάουσας
- Πατρώνας Αριδαία- Νάουσα- Έδεσσα- Αλεξάνδρεια
- Περιστερούδα – Πιερία
- Πουλάκι
- Πουσιντνίτσα
- Προσκυνητός ή κλανιοτσκα Γουμένισσα
- Ράϊκος
- Ρουγκάτσια - Ρουμλούκι
- Ρωμιοσούδα – Δρυμός Θεσ/κης
- Σαν πας στη βρύση (Ιερισσού)
- Σαρανταπέντε – Νάουσας
- Σγουρό αρνί (Ρούντο Γιάγκνε) Ημαθίας
- Σεργιάνι Σέρρες
- Σεφερλί ή σφυρι - Ρουμλούκι
- Σίρμπα – Ξηρολίβαδο Βερμίου Ημαθίας
- Σουλεϊμάν Αγάς - Πέλλα
- Σόφκα - Γουμένισσα
- Σταμκικο
- Στάνκινα ή Στάγκαινα πέλλας
- Σύρε-Σύρε Πέλλα
- Συρτός
- Συρτός Βέροιας
- Συρτός Νάουσας
- Συρτός Πυλαίας ή Καπουτζήδων
- Τ' άστρι κι του φεγγαράκι
- Τζιακας ή Ζιακας – Δαρνακιχωρίων Σερρών
- Τζουβανάκι (Ρουμλούκι)
- Της Γκιούλους Ρουμλούκι
- Τικφέσκο Αριδαίας - Πέλλας
- Του Βαλσαμη (Λιολιος) Ημαθίας
- Τρεχάτος ή Ταρτσιάνα - Νεοχωρούδα Θεσ/κης
- Τριανταφυλλιά Χαλκιδική
- Τρίτε Πάτα ή Ζαβλίτσενα
- Τσάμικο Δεσκάτης Ν.Σερρών
- Τσάμικο Ξηρολιβαδίου Ημαθίας
- Τσανάκαλης ή Συγκαθιστός - Βέροιας
- Τσιγγάρε – Σερρών
- Τσομπανοπούλα
- Χ'αμάν γκέλι αμάν – Μελανικίτσι Σερρών
- Χαραλαμσκα – Σερρών
- Χατζη Μπεληκ (Ηράκλειας Σερρών)
- Χατζημπελικ – Σερρών
- Χρωματιστά Τσουράπια
- Ψηλό κορίτσι
Ανατολική Μακεδονία (14)
- Αηδόνια δεκατέσσερα – Βώλακας Δράμας
- Άνοιξε Ελένη την πόρτα (Βώλακας)
- Αντικριστός Βαρύς - Τέσκα Δράμας
- Αντικριστός ελαφρύς - Λέκα Δράμας
- Βαγγελίτσα - Βώλακας Δράμας
- Ίσβορος - Προσοτσάνη Δράμας
- Λέκα ή ράμνα - Ξηροποτάμου Δράμας
- Μαντζουράνα - Μοναστηρακίου
- Μπαιντούσκα Ξηροπόταμου
- Παϊτούσκα - Μοναστηράκι Δράμας
- Συρτός
- Τρέξε Γιάννα – Δράμας
- Φραγκίτσα Προσοτσάνη Δράμας
- Χρωματιστά Τσουράπια
Δυτική Μακεδονία (41)
- Ακριτικός
- Αλωνιώτικος - Φλώρινας
- Ανθούλα - Φλώρινα
- Αρραβωνιάσματα ή Ψαρί άλογο – Φλώρινα
- Γερόντικος
- Διπλός χορός – Λαζαρίνες Κοζάνης
- Εννιά Οργιές Αιάνης
- Έντεκα Κοζάνης
- Ζάρακας – Κρατερού Φλώρινας
- Ζάραμο - Φλώρινας
- Καστοριανός ή Ρουσούλενα
- Κουτσός ή κουτσωτό – Άλωνα Φλώρινας
- Λαφίνα – Γρεβενών
- Λεβέντικος ή πουστσένο ή λυτός – Άλωνα Φλώρινας
- Λόντζια - Κοζάνης
- Λούκας – Νάματα Κοζάνης
- Μάης – Βλάστης Κοζάνης
- Μαρινέλλα - Φλώρινα
- Μαρουσάνα (Λευκοπηγή Κοζάνης)
- Μουλάεβο (Φλώρινας)
- Μπαϊντουσκίνο
- Μπαϊράτσε - Πρεσπών Φλώρινα
- Μπεράτι Κοζάνης
- Νουμπέτι – Δεσκάτης Γρεβενών
- Νυφιάτικος - Πεντάλοφος Κοζάνης
- Ομορφούλα - Φλώρινας
- Σαμαρίνα Γρεβενών
- Σούστα Σιάτιστας
- Σταμούλου - Κοζάνης
- Συμπεθέρα Φλώρινα
- Συρτός
- Τα γκιούμια – Νάματα Κοζάνης
- Τρανός Γρέβενων
- Τρανός Σιάτιστας
- Τσάμικο – Βόιο Κοζάνης
- Τσάμικος Καστοριά
- Τσιντσιρό Λαζαρίνες Αιανής
- Τσώτσοτο Φλώρινας
- Χαραλάμπης – Δρυμός Ελασσόνας Κοζάνη
- Χασάπικο Πρεσπών (Τσιάτσκα)
- Χρωματιστά Τσουράπια
Πρόγραμμα
ΜΑΘΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
